Gia công cơ khí là thuật ngữ không còn quá xa lạ với nhiều người vì mức độ phổ biến của công việc này trong xã hội hiện nay. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ gia công cơ khí là gì, phương pháp gia công ra sao? Có bao nhiêu loại gia công trong cơ khí và vật liệu thường được sử dụng làm bằng chất liệu gì? Hãy để VNJ-Precision giải đáp lần lượt những thắc mắc trong bài viết sau đây nhé.
Gia công cơ khí là gì?
Cơ khí là một lĩnh vực công nghiệp rất rộng bao gồm sản xuất, gia công, chế tạo, luyện kim,… mà đa số nguyên vật liệu là kim loại. Gia công là quá trình tạo ra sản phẩm cơ khí. Như vậy chúng ta có thể hiểu nôm na như sau:
Gia công cơ khí là thuật ngữ dùng để chỉ quá trình con người sử dụng các phương pháp tác động công, cơ, nhiệt,… làm biến dạng hoặc thay đổi hình dáng bằng phương pháp cắt gọt, mài, bào, đắp hàn, nóng cháy vật liệu ban đầu, để chế tạo nên một sản phẩm theo thiết kế.
Những sản phẩm có được từ kết quả của việc gia công đó chính là những vật dụng trong đời sống hàng ngày như thiết bị gia dụng, đồ trang trí. Cho tới những sản phẩm đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao như các chi tiết máy của xe máy, máy bay, ô tô hoặc các thiết bị, linh kiện trong sản xuất khác…
Công việc gia cong cơ khí sẽ phải thực hiện nhiều thao tác sử dụng lực để tiếp xúc trực tiếp lên các dạng vật liệu làm từ inox, sắt, nhôm, thép…
Trước đây những người thợ gia công sẽ phải tốn nhiều sức lực và thời gian tạo ra thành phẩm. Ngày nay với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật sự xuất hiện của các loại máy gia công cơ khi như: máy gia công cơ khí CNC, máy gia công bằng laser giúp tiết kiệm thời gian và mang đến những sản phẩm đạt chuẩn hơn.
Một số chỉ số đáng chú ý ngành cơ khí
Thị trường cơ khí ở Việt Nam được đánh giá là vô cùng tiềm năng. Theo như báo cáo sơ bộ, nhu cầu của thị trường cơ khí Việt Nam tính đến năm 2030 có thể lên tới con số 300 tỷ USD.
Tuy nhiên, trên thực tế năng lực tự chủ của các doanh nghiệp cơ khí còn tồn tại nhiều hạn chế. Nhu cầu lớn nhưng khả năng đáp ứng chưa tới 1/3 nhu cầu của cả nước về sản phẩm cơ khí.
Cụ thể:
- Đáp ứng nhu cầu linh kiện kim loại cho ngành sản xuất xe máy 85-90%.
- Đáp ứng nhu cầu linh kiện cho sản xuất ô tô tùy chủng loại là 15-40%
- Đáp ứng nhu cầu sản xuất các loại máy trong sản xuất nông nghiệp từ 40-60%
- Đáp ứng 10% nhu cầu về linh kiện cho các ngành sản xuất công nghệ cao.
Hiện nay các doanh nghiệp cung cấp chi tiết máy, linh kiện, cụm linh kiện cũng chỉ chiếm con số nhỏ trong tổng các doanh nghiệp cơ khí của Việt Nam.
Bài toán nguyên, phụ liệu vô cùng nan giải vậy nên so với các nước trong khu vực, khả năng cung ứng vật liệu linh kiện của nước ta chỉ đạt 39,6%.
Nếu được gỡ khó vấn đề này chắc chắn ngành công nghiệp vật liệu của Việt Nam sẽ phát triển hơn nữa.
Hầu hết các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất cơ khí đều phải chống chọi vì những năm đầu bước vào ngành gần như không có lãi. Vậy nên, nhà nước đang có những động thái nhằm thúc đẩy và hỗ trợ các doanh nghiệp cơ khí đặc biệt là gia công cơ khí.
Phân loại gia công cơ khí
Hiện nay người ta phân loại gia công cơ khi thành 3 loại chủ yếu là: gia công cơ ( gia công cơ khí truyền thống), gia công bán tự động và gia công cơ khí hiện đại. Vậy mỗi loại sẽ có những đặc điểm như thế nào, hãy cùng tìm hiểu ngay ở phần dưới đây của bài viết nhé.
Gia công cơ- cơ khí truyền thống
Gia công cơ là một phương pháp cần có sự hỗ trợ từ sức người. Những người thợ cơ khí sẽ sử dụng sức và các dụng cụ cần thiết để tiện, cắt, mài, phay nhằm tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người mua.
Đây là phương pháp đã có từ lâu đời, việc sử dụng phương pháp này tốn nhiều thời gian và công sức hơn so với các phương pháp khác trong gia cong co khi.
Tuy nhiên, đây lại là phương pháp được những cơ sở nhỏ, lẻ hoặc doanh nghiệp có chi phí đầu tư hạn chế lựa chọn để thực hiện hoạt động kinh doanh.
Và không thể phủ nhận rằng những người thợ có tay nghề cao có thể gia công những sản phẩm có chất lượng hoàn hảo.
Gia công bán tự động
Gia công bán tự động là hình thức con người đã có sự trợ giúp của máy móc, chỉ ở một số công đoạn mới cần sự can thiệp của con người. Với phương pháp này sẽ giúp tiết kiệm thời gian và sức lực.
Bán tự động là các loại máy cơ, hay còn gọi là máy vẫn còn sử dụng con người để điều chỉnh hầu hết mọi hoạt động của máy móc, yêu cầu người thợ cơ khí
Một số hình thức gia công bán tự động như sử dụng máy tiện, máy CNC 3 trục.
Đối với máy tiện, bản thân của loại máy này sẽ không thể tự vận hành nếu không có sự can thiệp của người gia công. Người gia công vẫn sẽ phải thực hiện các công việc như lấy gốc tâm phôi, cho chương trình thích hợp vào máy chạy và kiểm tra các máy lệnh. Chú ý vị trí giữa bàn xe dao với mâm cặp để đảm bảo máy hoạt động tốt
Đối với máy CNC 3 trục là loại máy được sử dụng nhiều trong các dây chuyền sản xuất tại Việt Nam vì độ chính xác cao, gia công được số lượng sản phẩm nhiều trong một thời gian ngắn.
Tuy vậy vẫn cần có sự giúp sức của con người để điều khiển các trục, thay đổi tốc độ hoặc cài đặt các thông số.
Gia công cơ khí hiện đại
Gia công cơ khí hiện đại là việc sử dụng các phương pháp như điện hóa, quan hóa, nhiệt điện trong quá trình sản xuất. Các loại máy CNC 4 trục, CNC 5 trục, máy in 3D, Robot hàn tự động chính là gia công cơ khí hiện đại.
- Robot hàn tự động được thiết lập bộ điều khiển trong đó có ghi nhớ những việc robot sẽ cần làm. Chúng thường được sử dụng để hàn điểm điện trở, hàn hồ quang và sử dụng nhiều nhất trong ngành công nghiệp sản xuất và kỹ thuật.
- Công nghệ in 3D hay còn được gọi là công nghệ bồi đắp vật liệu là việc các lớp vật liệu sẽ được chồng lên nhau sau đó định dạng theo sự kiểm soát của máy và tạo ra vật thể như yêu cầu. Khi có mẫu vẽ 3D người dùng sẽ xuất bản vẽ thành file sau đó nhập dữ liệu vào máy in, nhấn khởi động và chờ đợi thành phẩm.
- CNC 4 trục, 5 trục là những loại máy được sử dụng để thực hiện những linh kiện, bộ phận có độ khó cao, cần số lượng nhiều trong thời gian ngắn. Để sử dụng loại máy này đòi hỏi trình độ chuyên môn cao của người sử dụng vì độ phức tạp trong quá trình lập trình.
Xem thêm: Gia công cơ khí chính xác CNC là gì? Ưu điểm phân loại CNC
Các phương pháp gia công cơ khí
Sau đây là một số phương pháp gia công cơ khí được sử dụng phổ biến hiện nay.
Gia công cơ khí đúc
Gia công cơ khí đúc là việc cho kim loại dưới dạng lỏng vào khuôn tạo sẵn để cho ra những sản phẩm theo hình dạng của khuôn mẫu đã được thiết kế.
Gia công đúc được sử dụng nhiều trong đời sống sinh hoạt và quá trình sản xuất như đúc vỏ máy, bánh răng, đúc xoong, chảo, nồi, ống thép,…
Gia công cơ khí chính xác (CNC)
Gia công cơ khí chính xác hay còn gọi là CNC là phương pháp gia công mang lại độ chính xác cao. Vì được tạo nên theo khuôn mẫu hoặc bản vẽ có sẵn nên độ tinh xảo rất đẹp. Hầu như các sản phẩm được tạo ra sử dụng máy CNC, bạn có thể đọc thêm các thông tin về dòng máy CNC trong bài viết máy CNC là gì và ứng dụng của máy CNC
Các loại máy CNC được sử dụng phổ biến hiện nay là: CNC phay, tiện, máy cắt CNC, máy Laser. Được dùng để gia công các sản phẩm: đồng, sắt, thép, inox….. Qúa trình này gọi là gia công tiện CNC và gia công phay CNC
So với các phương pháp gia công khác, gia công cơ khí chính xác sử dụng các loại thiết bị, máy móc hiện đại nên sản phẩm đạt chuẩn về chất lượng và tính thẩm mỹ cao.
Gia công cơ khí đột dập
Gia công cơ khí đột dập là hình thức dùng lực tác động để làm biến dạng phôi theo các hình thù trên khuôn đột dập có sẵn.
Đây là phương pháp được áp dụng với những yêu cầu đa dạng, thời gian gia công đột dập cũng nhanh chóng giúp tiết kiệm thời gian.
Vỏ trạm xăng, vỏ tủ, xe đẩy hàng, kim loại tấm. xà cột điện là những sản phẩm được tạo nên nhờ vào phương pháp gia công cơ khí đột dập.
Gia công cơ khí dân dụng
Gia công cơ khí dân dụng là việc tạo ra những sản phẩm được sử dụng trong đời sống sinh hoạt gia đình hàng ngày. Những sản phẩm gia công cơ khí dân dụng như các thiết bị trong nhà bếp, nội thất, văn phòng, thiết bị dụng cụ sử dụng trong cuộc sống thường thấy
Một số sản phẩm dân dụng như: Bàn ghế làm bằng nhôm, bồn rửa chén, kệ inox, nồi cơm, lan can, mái che, thước nhôm, dao kéo,…
Vật liệu sử dụng trong gia công cơ khí
Loại vật liệu gia công cơ khí là một trong những yếu tố tạo nên sản phẩm gia công chất lượng. Hiện nay các vật liệu để gia công có 2 nhóm chính là vật liệu kim loại và vật liệu phi kim loại.
Vật liệu kim loại
Loại vật liệu trong cơ khí gia công là yếu tố tạo nên sản phẩm gia công chất lượng. Hiện nay các vật liệu để gia công có 2 nhóm chính là vật liệu kim loại và vật liệu phi kim loại
Vật liệu kim loại bao gồm:
- Sắt: Đây là loại vật liệu có độ cứng, độ dẻo cao, chịu áp lực tốt. Sắt chiếm tới 95% khối lượng kim loại sản xuất trên toàn thế giới. Các lĩnh vực đóng tàu, xây dựng, sản xuất ô tô thường sử dụng nguyên liệu này chủ yếu. >>> Tìm hiểu chi tiết về vật liệu sắt
- Gang là nguyên liệu được sử dụng để tạo ra các chi tiết máy như bánh răng, trục cán. Gang chịu mài mòn tốt, đúc tốt nhưng lại không chịu được lực.
- Đồng là nguyên liệu dẫn nhiệt tốt, dễ uốn hoặc kéo sợi nên thường được sử dụng trong ngành điện, xây dựng, đồ nội thất…
- Thép với thành phần là sắt và cacbon đây là nguyên liệu chủ chốt trong lĩnh vực chế tạo ô tô, đóng tàu…
- Vật liệu nhôm thường được sử dụng để sản xuất thiết bị gia dụng như nồi, chảo, các loại cửa tủ…
- Inox với độ bền cao, chịu tác động từ môi trường tốt nên được dùng trong sản xuất máy móc công nghiệp, các thiết bị gia dụng, đồ nội thất.
Vật liệu phi kim loại
Vật liệu phi kim loại cũng được sử dụng nhiều trong quá trình gia công co khi. Sau đây là một số vật liệu được sử dụng nhiều
- Gỗ với tính chất nhẹ, dễ dàng gia công thường được sử dụng để sản xuất đồ dùng trong gia đình, chế tạo máy, lĩnh vực xây dựng.
- Composite dạng hạt và sợi được dùng để chế tạo vỏ xe ô tô, các chi tiết máy dùng cho tàu biển, máy bay.
- Chất dẻo được dùng nhiều trong việc gia công các vỏ ống dây điện, dụng cụ trong gia đình…
- Cao su với ưu điểm không thấm nước, cách điện tốt nên dùng nhiều nhất trong việc sản xuất lốp xe .
Xem thêm: Vật liệu phi kim loại là gì? Tính chất của vật liệu phi kim loại
Trên đây là những thông tin liên quan đến lĩnh vực gia công cơ khí được VNJ-Precision cập nhật chi tiết nhất. Hy vọng rằng các bạn đã phân biệt được sự khác nhau của các phương pháp gia công cơ khí.
VNJ-Precision là một trong những xưởng gia công cơ khí uy tín, có nhiều năm kinh nghiệm tại Bình Dương. Với đội ngũ nhân viên có trình độ cao, dịch vụ tận tình, chất lượng đạt chuẩn và giá thành tốt nhất thị trường. Bạn hoàn toàn yên tâm khi đặt hàng tại VNJ-Precision.
